- Galaktyki, gromady i supergromady galaktyk
Galaktyki są układami gwiazd i materii międzygwiazdowej (pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz ciemnej materii), w których obrębie oddziaływania grawitacyjne pomiędzy gwiazdami są znacznie silniejsze od oddziaływań z gwiazdami otoczenia. Średnie rozmiary galaktyk wynoszą od kilkunastu do kilkuset tysięcy lat świetlnych.
Galaktyki dzielą się na galaktyki normalne – galaktyki spiralne (np. Droga Mleczna), eliptyczne (np. Messier 49), soczewkowate (np. Galaktyka Wrzeciono) i nieregularne (np. Mały Obłok Magellana) oraz galaktyki osobliwe – radiogalaktyki wysyłające promieniowanie radiowe (np. Perseusz).
Galaktyki tworzą większe zgrupowania zwane grupami, gromadami oraz supergromadami galaktyk. Grupa galaktyk obejmuje do 50 galaktyk tworzących układ powiązany grawitacyjnie. Gromada galaktyk stanowi zgrupowanie od kilkudziesięciu do kilku tysięcy galaktyk związanych oddziaływaniami grawitacyjnymi, osiągające rozmiary od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów lat świetlnych. Supergromada galaktyk cechuje się rozmiarami ok. 100 milionów lat świetlnych; w jej skład wchodzą setki tysięcy grup i gromad galaktyk oraz odizolowane galaktyki.
- Czarne dziury
Czarne dziury są ciałami niebieskimi będącymi źródłami bardzo silnego pola grawitacyjnego oraz zbudowanymi z tak gęstej materii, że prędkość ucieczki z ich powierzchni przewyższa prędkość światła. Czarna dziura ograniczona jest umowną powierzchnią (horyzontem zdarzeń); spod której nie jest w stanie wydostać się materia i promieniowanie. Czarne dziury mogą powstawać w wyniku grawitacyjnego zapadania się ciał niebieskich o dużej masie i gęstości; mogą stanowić końcowy produkt ewolucji gwiazd.
